Triều đại Goryeo hưng thịnh bậc nhất lịch sử Hàn Quốc

Trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, Đại Hàn Dân Quốc đã trải qua những bước thăng trầm và trở thành một quốc gia phát triển như ngày nay. Ngoài triều đại Joseon nổi tiếng tồn tại lâu đời nhất trong lịch sử Hàn Quốc, thì triều đại Goryeo cũng trải qua nhiều biến động mạnh mẽ nhất trong lịch sử. Thời kỳ này để lại nhiều dấu ấn, là thời kỳ bi tráng và hào hùng của đất nước Hàn Quốc. Hãy cùng Sunny tìm hiểu về triều đại này nhé!

Sự hình thành của Vương triều Goryeo

Từ nửa sau thế kỷ VIII, Silla bị mắc kẹt bởi cuộc tranh giành quyền lực của giới quý tộc. Những cuộc chiến này ngày càng trở nên khốc liệt hơn. Đến cuối thế kỷ thứ IX,khi sự hỗn loạn xã hội ngày càng nghiêm trọng, Silla bắt đầu suy tàn. Bán đảo Hàn được chia thành ba quốc gia: Silla (신라), Ho Baekje (후백제) và Ho Goguryeo (후 고구려). Vào thế kỷ X, những có thế lực như Gyeon Hwon và Gungye đã xây dựng nên quốc gia cho riêng mình và mở ra một kỷ nguyên mới. Họ đã thành công trong việc tận dụng sự hỗn loạn của xã hội và huy động lực lượng của riêng mình.

Năm 892, Gyeon Hwon lợi dụng các cuộc nổi dậy của nông dân trên toàn quốc để tập hợp lực lượng và dẫn đường. Năm 900, ông thành lập Hậu Bách Tế với thủ phủ là tỉnh Wansan, với sức mạnh quân sự mạnh mẽ, Hậu Bách Tế từng bước gây sức ép lên Silla ở phía đông nam. 

Còn Gungye vốn sinh ra trong hoàng tộc Silla, nhưng lại bị tổn thương trong cuộc chiến giành quyền lực của chính quyền trung ương. Vì vậy, anh ta có một mối hận thù sâu sắc với Silla. Với sự giúp đỡ của nhiều quý tộc ở miền trung, bao gồm Wang Geon và các con trai của ông ở vùng Songak (Gaeseong ngày nay), ông đã kiểm soát tỉnh Gangwon và tỉnh Gyeonggi. Năm 901, ông quyết định sử dụng Songak làm căn cứ để thành lập đất nước thời hậu Goguryeo và lên ngôi. Sau đó, ông chuyển thủ đô đến Cheorwon và đổi tên đất nước thành Taebong.

Gungye cũng được ca ngợi vì đã mở rộng lãnh thổ và cải cách hệ thống quản trị. Nhưng vì quá nghi ngờ những người xung quanh, ông đã mắc nhiều sai lầm trong cai trị dân chúng và đất nước. Lúc này ông tự xưng là Phật Di Lặc (미륵보살t),kiểm soát quá mức các tù trưởng địa phương, cố gắng củng cố ngai vàng, và do đó đã đánh mất lòng tin của người dân. 

Do đó, các cận thần phế truất Gungye và đưa Wang Geon, thuộc hạ của Gungye, người đã chiếm Geumseong lên ngôi. Năm 918, sau khi Wang Geon lên ngôi,  ông đổi tên nước thành Goryeo (Cao Ly), lấy niên hiệu là Cheonsu và dời đô từ Cheorwon đến Songak (nay là Kaesong) vào năm sau.

Danh sách các đời của vua Goryeo

Hệ thống chính trị và các chính sách trong thời kỳ Goryeo

Chính trị

Goryeo chịu ảnh hưởng của hai nền văn hóa chính trị nhà Đường và nhà Tống. Nhà Đường và nhà Tống là một trong những triều đại tiên tiến nhất ở Đông Á thời bấy giờ. Đồng thời, Goryeo cũng phát triển thêm những yếu tố mới để phù hợp với tình hình thực tế của đất nước.

Về cơ quan chính trị trung ương, đất nước Goryeo đã áp dụng mô hình “ba tỉnh và sáu cơ quan”. Tuy nhiên, để thích ứng với tình hình thực tế của đất nước, Goryeo hoạt động theo chế độ “Nhị tỉnh” (이성) là Thượng Thư tỉnh (상서성) và Trung Thư Môn Hạ tỉnh (중서문하성). Trong đó, Trung Thư Môn Hạ tỉnh hợp nhất từ Trung Thư tỉnh (중서성) và Môn Hạ tỉnh (문하성). Tỉnh có trách nhiệm chủ trì các công việc chính trị của quốc gia, xem xét và quyết định các chính sách. Mặt khác,  Thượng Thư tỉnh có quyền tài phán (đại lục) và đảm nhận công việc hành chính.

Ngoài ra, Goryeo cũng thành lập các bộ như Tam ty (삼사), Ngự Sử đài (어사대), Trung Xu viện (중추원). Ngoài ra, còn có “Chiến mã sứ” (도병마사), một cơ quan hội nghị, nơi các quan chức cấp cao của các  Trung Thư Môn Hạ tỉnh và Trung Xu viện tập hợp lại để thảo luận về các chính sách lớn.

Các khu hành chính đặc biệt như So (sở), Bugok (bộ khúc), Hyang (hương)… được thành lập để sản xuất các nhu yếu phẩm quốc gia. Trong số đó, người dân của Bugok, Hyang chủ yếu sống dựa vào nông nghiệp. Mặt khác, người dân của So chiếm ưu thế về thủ công nghiệp.

Các chính sách 

Ngay sau khi lập nước, Vua Taejo tiếp tục duy trì chính sách phương bắc. Tên đất nước Goryeo, hàm ý kế thừa Goguryeo cũ. Chính sách phương bắc này trở thành động lực cho việc khôi phục lãnh thổ, lãnh thổ sau này được mở rộng sang khu vực sông Amnok sau này.

Hơn nữa, để tranh đoạt quyền lực địa phương, nhà vua thiết lập quan hệ hôn nhân với các quý tộc. Ông cũng mở rộng chính sách bằng cách phong chức quan, cấp đất, sang tên. Trong số họ, không chỉ có những người đã thống nhất Silla, mà còn có các thế lực cổ đại của Bách Tế và Goguryeo. Ông thậm chí còn chấp nhận tàn tích của Balhae (발해) và cho phép họ gia nhập giai cấp thống trị của Goryeo. 

Ngoài ra, Vua Taejo còn soạn thảo “Nghị định của Chính phủ”, “Mười điều răn”, và “Luật chính thức” để chỉ thị cho con cháu và các quan chức của mình đảm bảo tương lai của đất nước Goryeo. Các chính sách do nhà vua Goryeo Wang Yoo đưa ra giúp đất nước thống nhất và điều phối, giúp xã hội Goryeo ngày càng ổn định

Tuy nhiên, xét về lâu dài, các chính sách của ông đã có những hệ quả lớn khiến các địa phương, đặc biệt là các lực lượng bên ngoài mạnh lên.

Đến đời vua Jeongjong (946 – 949) và vua Gwangjong of Goryeo (949 – 975) đã đưa ra một số chính sách mới để ổn định và củng cố quyền lực của vương triều. Vua Gwangjong of Goryeo ban hành chính sách giải phóng nô lệ bị quý tộc chiếm đóng. Ông thực hiện chế độ bầu cử để lựa chọn và bổ sung nhân tài cho các cơ quan hành chính. Đồng thời, ông cũng áp dụng các biện pháp cứng rắn để trấn áp các lực lượng địa phương phản đối chính sách mới. 

Đời sống dưới thời Goryeo

Giáo dục 

Trong thời kỳ Goryeo, đã có những phương pháp khoa học để tuyển chọn công chức. Ngoài các cuộc bầu cử, còn có chế độ tự tuyển dụng những người có công với đất nước, và chế độ đấu thầu cho con cháu của các quan chức cấp cao vào làm quan mà không cần thi tuyển. Không chỉ vậy, trong thời đại Goryeo, cũng có môn phái tuyển chọn quan viên kỹ thuật, cũng có môn phái tuyển chọn tu sĩ. 

Nhưng triều đại Wang So Goryeo không luyện võ để chọn tướng. Vì vậy, chỉ những người có sức khỏe tốt, võ nghệ cao mới được lựa chọn vào ban võ.

Giáo dục trong thời kỳ Goryeo rất được coi trọng. Trong những ngày đầu, Wing of Goryeo thành lập trường học ở Gaegyeong và Seogyeong. Đặc biệt để ươm mầm những nhân tài có khả năng điều hành đất nước, Goryeo đã thành lập Quốc Tử Giám (국자감) và nhiều trường học địa phương. 

Kinh tế 

Trong triều đại Goryeo, nông nghiệp được coi là nền tảng kinh tế quan trọng của đất nước. Vì vậy, việc phân chia ruộng đất có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Hệ thống đất đai được chia thành hai loại cơ bản: đất công (thuộc sở hữu của tòa án) và đất tư nhân (thuộc sở hữu của tư nhân).

Mặc dù thương mại không phải là lĩnh vực phát triển chính của nền kinh tế Hàn Quốc nhưng nhìn chung tình hình thương mại khá khởi sắc. Có thể nói thời đại Goryeo phát triển ngoại hối khá mạnh. Sau khi lập quốc, Hàn Quốc thực hiện chính sách đối ngoại rộng mở. Tiếp tục mở cửa để người nhà Tống, Yeojin, Georan ra vào tự do. Goryeo tích cực cử sứ thần, học giả và giáo sĩ đến nhà Tống để tiếp nhận nền văn minh tiên tiến nhằm cải thiện hệ thống của mình. 

Mặt khác, nhờ chính sách thương mại cởi mở, nhiều doanh nhân Ả Rập để trao đổi, buôn bán dưới sự cai trị của Goryeo. 

Văn hoá

Gốm Cao Ly

Nói đến lĩnh vực nghệ thuật thời Goryeo, không thể thiếu đồ gốm Cao Ly, đặc biệt là men ngọc bích Cao Ly. Gốm thời đại Goryeo là loại gốm tinh xảo và phức tạp nhất trong lịch sử triều đại Goryeo.  Một nền văn hóa huy hoàng là kỹ thuật “đắp nổi” men ngọc – kỹ thuật đào các rãnh trên bề mặt men ngọc để tạo hoa văn. Đây là một nghệ thuật độc đáo mà không nơi nào khác trên thế giới có được ở thời điểm đó. 

Những hoa văn nổi bật nhất lúc bấy giờ có thể kể đến là con dấu, chiếc lá, dải xoăn, côn trùng và cá cách điệu. Và nhiều hình chạm khắc tinh xảo bắt đầu xuất hiện trong thời kỳ này. Đặc biệt vào năm 1234, Choi Yun Ui  đã phát minh ra chiếc máy đánh chữ bằng kim loại có thể di chuyển được đầu tiên trên thế giới. Nhờ vậy, công nghệ của Hàn Quốc đã có một bước tiến dài dưới sự thống trị của Vương triều Goryeo.

Các tôn giáo

Trong thời kỳ Goryeo, vua Taejo đã lên kế hoạch mở rộng chính sách của mình để cho phép nhiều hệ tư tưởng như Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo và điềm báo địa linh cùng tồn tại. Mặc dù tích cực tiếp thu văn hóa và văn minh Trung Hoa, nhưng vẫn trên tinh thần thích ứng với phong tục của Goryeo.

Nho giáo được coi là hệ tư tưởng chính trị và nền tảng để thiết lập một hệ thống giáo dục hiệu quả dưới sự thống trị của Goryeo. Vua Seongjong là vị vua đã cho thành lập Quốc Tử Giám Là cơ sở giáo dục cao nhất. Năm 1398, Thành quân quán (성균관) hay Thái học (태학) được thành lập. Đây là trường cao đẳng chuyên dạy Nho học.

Phật giáo thời Goryeo được coi trọng và phát triển thịnh vượng, điều này có ảnh hưởng lớn đến xã hội của Goryeo. Điển hình cuốn “Bát vạn đại tạng kinh” (해인사 대장경판) với cái tên gọi khác là “Cao Ly đại tạng kinh” là phiên bản bằng gỗ đầu tiên của Đại Tạng Kinh với khoảng 80.000 bản kinh Phật.

Hy vọng với nguồn tư liệu trên sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan, đa dạng, đa chiều về lịch sử Hàn Quốc thời Goryeo. Nếu bạn đang có ý định sang Hàn Quốc du học hay làm việc thì cũng đừng quên tham khảo về lịch sử của đất nước này để có kiến thức tốt nhất nhé!